چراغ نیروگاهها و صنایع خاموش نشد ؟
با وجود افزایش مصرف برق و گاز، پایین بودن راندمان نیروگاه ها و حذف نیروگاه های برق و آبی ،صنعت نفت و در خط مقدم آن، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و شرکت ملی گاز ایران با همکاری تنگاتنگ مجموعه وزارت نیرو با اعمال مدیریت صحیح جهادی و با تامین بموقع سوخت نیروگاهها و صنایع از خاموشی گسترده و تعطیلی مراکز بزرگ صنعتی در سال گذشته جلوگیری کرد .
در حاشیه بیست‌و ششمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی ، مشاور و دستیار ویژه معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش و نماینده مدیر عامل در کارگروه اصلی ، برنامه ریزی و مدیریت منابع و ذخیره سازی سوخت کشور مطرح کرد:
افزایش مصرف برق و گاز، پایین بودن راندمان نیروگاه ها و حذف نیروگاه های برق و آبی، فشار مضاعفی را درارتباط با تأمین سوخت مایع نیروگاه ها و صنایع به ویژه در فصل زمستان بر صنعت نفت وارد می نماید. اما صنعت نفت و در خط مقدم آن، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و شرکت ملی گاز ایران با همکاری تنگاتنگ مجموعه وزارت نیرو با اعمال مدیریت صحیح جهادی و با تامین بموقع سوخت نیروگاهها و صنایع از خاموشی گسترده و تعطیلی مراکز بزرگ صنعتی در سال گذشته جلوگیری کرد . “مهندس بهمن نیازمند اقدم ، مشاور و دستیار ویژه معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش و نماینده مدیر عامل در کارگروه اصلی ، برنامه ریزی و مدیریت منابع و ذخیره سازی سوخت کشور” معتقد است با تدابیر ، برنامه‌‌ریزی و اقدامات صورت گرفته در سال گذشته، میزان خسارت در این بخش درحد صفر بوده است. تا جایی که حتی یک روز هم شاهد تعطیلی نیروگاهها یا خاموشی به دلیل قطع برق نبودیم. در ادامه، گفت و گوی ما با مهندس نیازمند اقدم در این خصوص را بخوانید .
در ابتدا به نخستین اقدام‌های دولت جدید برای تامین سوخت نیروگاهها در سال گذشته اشاره‌ای داشته باشید
در سال گذشته زمانی که دولت جدید مستقر شد، بحث مدیریت منابع تامین و ذخیره سازی سوخت زمستانی در دستور کار جدی شرکت ملی پالایش و پخش فروآروده های نفتی قرار گرفت. البته این موضوع همواره از اولویت های اصلی وزارت نفت به شمار می رود. بر این اساس، از اوایل نیمه دوم سال گذشته جلسات مستمر و متعددی به صورت هفتگی ( روزهای شنبه) در سطح معاونین وزرای نفت و نیرو و مقامات عالی دستگاه‌های ذیریط مرتبط با انرژی و نیز دستگاه‌های امنیتی و قضایی کشور تشکیلو موضوع را هدایت و راهبری نمود.
در این راستا، جلسات هفتگی تحت عنوان «کارگروه اصلی هماهنگی ، برنامه ریزی و مدیریت منابع تامین و ذخیره سازی سوخت نیروگاه ها و صنایع» با حضور معاونین وزیر نفت، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش و مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، معاون وزیر نیرو، نمایندگان عالی دستگاه های قضایی،امنیتی و اطلاعاتی از جمله دادستانی کل کشور، وزارت اطلاعات ، سازمان اطلاعات سپاه، سازمان بازرسی کل کشور، و نیز نمایندگان عالی معاونین برنامه ریزی وزارت نفت، معاون وزارت کشور، وزارت راه و شهرسازی، معاون وزارت صمت و همچنین رؤسای مرکز ملی هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست و مرکز خشکسالی سازمان هواشناسی کشور و مخصوصاً مدیران عامل شرکت های ملی پخش فرآورده های نفتی ایران، شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی، شرکت راه آهن جمهوری اسلامی، شرکت توزیع برق کشور، به همراه مدیران ستادی و عملیاتی و همچنینی جلسات کارشناسی و تخصصی طی روزهای سه شنبه هر هفته تحت عنوان کمیته مدیریت بحران منابع سوخت زمستانی برگزار می‌گردید.
هدف از تشکیل این کارگروه ها، برنامه ریزی و هماهنگی برای تامین سوخت نیروگاه ها و صنایع به ویژه در ۶ ماه دوم سال بود، چراکه با توجه به افزایش شدید مصرف روزانه گاز خانگی در فصل سرما و به تبع آن تراز منفی حدود ۲۵۰ میلیون متر مکعب در روز و ضرورت تأمین به موقع سوخت نیروگاه ها (اعم از گاز و سوخت مایع) به منظور جلوگیری از هر گونه قطعی برق در کشور، بکارگیری یک مدیریت صحیح و اصولی مبتنی بر برنامه ریزی دقیق و هوشیارانه، ضروری بود تا همانند برخی از سنوات گذشته شاهد کاهش سوخت نیروگاه ها و به دنبال آن، قطع برق و چالش های بعدی آن در سطح کشور نباشیم که الحمدالله به لطف ایزد منان و تلاش و کوشش همه دست اندرکاران ذیربط در تحقق این هدف، موفق بودیم.
با انجام این اقدامات آیا میزان خسارت به صفررسید؟
بله ، با تدابیر و برنامه ریزی های صورت گرفته در سال گذشته ،میزان خسارت در این بخش در حد صفر بود. تا جاییکه حتی یک روز هم شاهد تعطیلی نیروگاه ها یا خاموشی به دلیل قطع برق نبودیم . ضمن اینکه با وجود برخی مشکلات و محدودیت ها ، سوخت صنایع بزرگ مانند فولاد و سیمان نیز تامین شد و در این بخش هم قطعی برق نداشتیم .
شایان ذکر است که در ابتدای کار، جدول ترازی با هماهنگی کارگروه اصلی طراحی شد که بر اساس آن وضعیت تولید و مصرف مشخص شد و در چارچوب آن جدول ، کار را جلو بردیم .
آماری در خصوص میزان تخصیص سوخت به صنایع و نیروگاهها دارید؟
آمار این بخش موجود است، لیکن به دلیل محرمانه بودن نمی توان آن را اعلام نمود . اما در مجموع عملکرد سال گذشته بسیار موفقیت آمیز بوده است، تا جاییکه موجب تقدیر چندین باره توسط روسای محترم سه گانه و نیز معاون محترم رئیس جمهور و وزاری محترم نفت و نیرو گردیده است.
البته لازم است تأکید کنم که این موفقیت حاصل یک کار گروهی بود و تنها به وزارت نفت اختصاص نداشت. وزارت نیرو ارتباط و همکاری بسیار تنگاتنگ ، روزانه و حتی ساعتی در این خصوص با مجموعه وزارت نفت داشت و در وزارت نفت نیز سه معاونت وزیر در حوزه های پالایش و پخش، گاز و برنامه ریزی کمک و تلاش های شایان توجهی در این خصوص داشتند.
قابل ذکر است همانگونه که در سطور بالا اشاره شد، همه دستگاه های ذیربط از جمله سازمان های حاکمیتی، امنیتی، قضائی، نظارتی و اطلاعاتی و … در این موفقیت دخیل بودند.
در صورت امکان میزان سوخت رسانی به نیروگاه ها و صنایع را به صورت درصدی اعلام کنید؟
در سال گذشته میزان مصرف نفتگاز (گازوئیل) در نیروگاه ها نسبت به سال ۱۳۹۹ اندکی کاهش داشت. درخصوص نفت کوره نیز شرایط به همین شکل بود. گاز طبیعی تحویلی درنیروگاه ها حدود ۹ درصد افزایش داشت. موجودی مفید نیروگاه ها در پایان سال ۱۴۰۰ نسبت به پایان سال ۱۳۹۹ نزدیک به ۲۳۰ درصد افزایش داشت. همچنین میزان نفتگاز و نفتکوره تحویلی به نیروگاهها در این بازه زمانی، افزایش نشان میدهد. علیرغم افزایش مصرف در شش ماه دوم سال گذشته ، لیکن با تأمین به موقع سوخت مایع نیروگاه ها و صنایع؛ موجودی مخازن در نیروگاه ها افزایش یافت و با وضعیت ذخیره خوبی وارد سال ۱۴۰۱ شدیم.
ضمن اینکه سوخت صنایع سنگین مانند سیمان، پتروشیمی و فولاد به موقع تامین شد و هیچ مشکلی در این بخش به وجود نیامد. در سال ۱۴۰۱ از نخستین روزهای ماه فروردین جلسات هماهنگی برگزار ودر اولین روزهای کاری فروردین ماه نخستین جلسه تامین سوخت نیروگاه ها در سطح معاونان وزرا و مقامات عالی دستگاه های نظارتی امنیتی، قضائی، و سایر سازمانهای ذیربط و برگزار و تصمیمات بسیار خوبی اتخاذ شد . بر این اساس مقرر شد جدول تراز دقیقی با هماهنگی وزارتخانه های مرتبط طراحی و تنظیم گردیده و کار بر مبنای آن پیش برود. هدف این است که از ابتدای سالجاری با برنامه ریزی دقیق ، پیگیری و پایش مستمر عملکردمان ، کار را به نحو احسن جلو ببریم و طوری اقدام نمائیم که در طول سالجاری نیز، دچار چالش نشویم انشا الله.
یکی از سیاست های اصلی کشور مدیریت بهینه مصرف انرژی است ، به نظر شما جدا از اینکه مردم با مصرف بهینه نقش بسزایی در این اجرای این سیاست دارند، کاهش تلفات انرژی در بخش های صنعتی و افزایش راندمان نیروگاه ها ، چقدر می تواند به وزارت نفت در امر سوخت رسانی کمک کند ؟
قطعاً بسیار مهم است و چهار هدفی که در پاسخ به سوال قبل عرض کردم همسو با همین موضوع است. افزایش بهره وری ، افزایش راندمان نیروگاه ها و از طرف دیگر کاهش شدت انرژی ، کاهش آلایندگی و افزایش تولید و ذخیره سازی گاز، اهدافی است که در سند تحول دولت سیزدهم به آنها تاکید شده و وزارتخانه های نفت و نیرو مکلف شدند که این موضوعات را با جدیت دنبال کنند.
البته لازم به توضیح است که بحث کاهش شدت انرژی نیاز به فرهنگ سازی در سطح جامعه دارد و از طریق تبلیغات مناسب باید به سمت مصرف بهینه حرکت کنیم . به قول معروف « بهینه سازی، کم مصرف کردن نیست، درست مصرف کردن است » ، قطعا نیروگاه ها با افزایش راندمان می توانند باعث کاهش مصرف سوخت شوند.
در شرایط کنونی وضعیت ذخیره نیروگاه ها به چگونه است؟
در حال حاضر موجودی نیروگاه ها وضعیت مناسبی دارد، به طوریکه نسبت به سال قبل حدود ۲۳۵ درصد رشد داشته است، هرچند این عدد ایده آل نیست، اما مطلوب است. ما باید همچنان با جدیت درصدد تامین به موقع و تکمیل سوخت مایغ ظرفیت نیروگاه ها باشیم.
ظرفیت مفید نیروگاه ها حدود ۳٫۵ میلیارد لیتر است و ما در تلاشیم که به این ظرفیت در پایان شهریورماه برسیم. معمولاً در نیمه اول سال با افزایش گرمای هوا ، استفاده مکرر از کولر افزایش و میزان مصارف برق خانگی بالا می رود ، از این رو نیروگاه ها باید با فشار بیشتری کار کنند، این در حالیست که بحث اورهال و تعمیرات دوره ای نیروگاه ها هم مطرح است. با این حال ما موظف هستیم در لحظه ورود به نیمه دوم سال ، ذخیره سازی مفید سوخت مایع در نیروگاه ها را به حد ایده آل برسانیم تا کمتر دچارمشکل شویم.
براساس مفاد تبصره ۱۴ قانون بودجه سال ۱۴۰۱، شرکت ملی پالایش و پخش فراروده های نفتی ایران موظف است روزانه ۶ میلیون لیتر نفتگاز صادر و ارز آن را وارد چرخه اقتصادی کشور نماید. عدم کاهش مصرف نفتگاز نیروگاه ها که متاثر از تامین گاز طبیعی است ، ضمن اینکه تحقق بخش درآمدی تبصره ۱۴ قانون را دچار مشکل می کند ، باعث می شود با ذخیره سازی نامناسب وارد فصل سرما شویم ؛ بنابراین ضرورت بهینه سازی مصرف و افزایش راندمان در نیروگاه ها اجتناب ناپذیرمی باشد.
صحبت هایی در خصوص قاچاق سوخت نیروگاه ها مطرح می شود، در این رابطه چه اقداماتی انجام شده است؟
در رابطه با احتمال قاچاق سوخت و اینکه نفتگاز نیروگاه ها مورد قاچاق قرار می گیرد و در راستای جلوگیری از بروز آن ، اقدامات ارزشمند و قابل قبولی به منظور کنترل و پایش مستمرمحمولات، فی ما بین شرکت ملی پخش و شرکت نیروی برق حرارتی در حال انجام می باشد. در این خصوص ، بخشنامه های متعددی نیز به منظور تشدید نظارت در واگذاری سوخت مایع به نیروگاه ها صادر شده که ضمن بازدیدهای مشترک روتین و موردی ، عوامل نظارتی در قالب واحدهای مشترک (با محوریت کمیسیون برنامه ریزی و هماهنگی نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز استان) با هماهنگی نهادهای امنیتی و نظارتی از جمله پلیس امنیت اقتصادی و با همراهی وزارت نیرو تلاش می گردد تا از قاچاق سوخت که به نظر می رسد گاهاً توسط برخی نفتکش ها انجام می شود ، جلوگیری بعمل آید.
در بحث کنترل سوخت نیروگاه ها باتوجه به جداولی که با هماهنگی وزارت نیرو تهیه شده، کنترل های لازم صورت می گیرد. این پایش ها مکانیزه بوده و رصد محموله های ارسالی و حصول اطمینان از وصول محموله به نیروگاه ها، از طریق سامانه مانتیورینگ انجام می شود.
اینجانب در سال ۹۲ زمانی که مدیر عملیات شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران بودم ، به مناطق ابلاغ کردیم که با همکاری نیروگاه های تحت پوشش مناطق، اقدامات کنترلی بایسته و به موقع انجام شود.بر این اساس، فرم های خاصی برای وضعیت تامین سوخت نیروگاه ها در قالب چک لیست های کنترلی و بازرسی های دوره ای طراحی شد ، این فرم ها بسیار دقیق و با قید تمامی آیتم های مورد نظر با هماهنگی نیروگاه ها تهیه شد تا با کنترل های لازم از قاچاق فراورده های ارسالی به نیروگاه ها جلوگیری شود.
برای تامین حداکثری سوخت صنایع چه برنامه ای دارید؟
در رابطه با تامین حداکثری سوخت (اعم از گاز و سوخت مایع) صنایع نیز تدابیری خاصی اندیشیده شده است. در سال گذشته در این بخش بسیار موفق عمل کردیم و با هماهنگی وزارت صمت کارها به خوبی پیش رفت . در کمیته مدیریت بحران تأمین منابع انرژی نیز که با مدیریت وزارت اطلاعات به صورت هفتگی با حضور کلیه دستگاه های ذیربط از جمله نماینده وزارت صمت برگزار می شد ، تدابیر لازم اتخاذ و بر همین اساس و با توجه به تصمیم گیری های درست و هماهنگ ، مشکلی برای تامین سوخت صنایع به وجود نیامد.
سوخت صنایع معمولا گاز است، اما در بخشی از سال که میزان مصارف گاز خانگی افزایش می یابد و با توجه به تراز مصرف، مجبور هستیم که سوخت بعضی از صنایع را به سوخت مایع تبدیل کنیم ، تدابیری در سالهای گذشته اتخاذ می شد و امسال هم برقرار است که به موقع سوخت مورد نیاز صنایع بزرگ مانند سیمان و فولاد را به موقع تامین کنیم تا در مخازن نگهداری و پلمپ شود و در شرایط خاص که گاز آن ها کاهش یافت، با کسب مجوز از شرکت ملی پخش و فک پلمپ، بتوانند به جای گاز از آن استفاده کنند . در حال برنامه ریزی هستیم که برای سال ۱۴۰۱ نیز این کار انجام شود .
وزارت نفت موظف است که صنایع سیمان و فولاد را برای مصرف حدود ۳۰ روز تامین نماییم و این کار باید تا قبل مهر ماه انجام شود . برای تحقق این مهم لازم است طراحی های مختلفی در اعمال مدیریت مدیریت مصرف ایجاد شود .
به نظر شما چه اقداماتی برای کاهش مصرف انرژی باید مورد توجه قرار گیرد و تاکنون تا چه میزان به این مسائل به صورت جدی توجه شده است؟
در کنار افزایش مصرفی که هر ساله در برخی فصول داریم ، فعالیت رمز ارزهای غیر مجاز که یکی از منابع بسیار شدید مصرف برق هستند ، باعث ایجاد مشکل می شد که در مقاطعی اقداماتی برای مقابله با آن ها صورت گرفت و جلوی آنها گرفته شد و به تبع آن از بروز بحران در فصل سرما سال گذشته جلوگیری شد.
موضوع دیگر الزام رعایت استانداردهای مصرف انرژی به ویژه مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان در ساخت و ساز واحدهای مسکونی و تجاری جدید است که باید در اولویت طرح هاو پروزه های مسکن وزارت راه و شهرسازی قرار گیرد.
گفتنی است که براساس سند تحول دولت سیزدهم ، وزارتخانه های نفت و نیرو و سازمان های برنامه و بودجه و استاندارد موظف هستند ضمن افزایش بهره وری و کاهش شدت مصرف انرژی ، در افزایش تولید و ذخیره سازی گاز و کاهش آلایندگی ، اقدامات بهینه ای انجام دهند تا از بروز هرگونه به خاموشی گسترده برق و تبعات امنیتی، اجتماعی و سیاسی جلوگیری بعمل آید. بر اساس این اهداف، هم وزارت نیرو و هم وزارت نفت اقدامات خاص خویش را شروع کرده اند. ما براساس تکالیفی که برای وزارتخانه ها مشخص شده ، اقدام خواهیم کرد. در حال حاضر مقدمات کار شروع و تصمیماتی درجلسه کارگروه اصلی گرفته شده است.
قراردادسوآپ گاز ترکمنستان ازخاک جمهوری اسلامی ایران به مقصد جمهوری آذربایجان چه میزان در پیشبرد برنامه های شما نقش داشت؟
این قرارداد در تامین سوخت نیروگاه های شمال شرق کشور بسیار موثر بود.
در سال گذشته در تولید گاز حدود ۲۵۰ میلیون مترمکعب در روز تراز منفی داشتیم که باید این را جبران می کردیم. با مدیریت جهادی و تلاش شبانه روزی کلیه نیروهای شرکت ملی گاز، شرکت ملی پالایش و پخش، شرکت نیروی برق حرارتی در نهایت این تراز منفی به چشم نیامد و به نحو مطلوب مدیریت شد و توانستیم از شرایط سخت عبور کنیم .
بحث سوآپ گاز از ترکمنستان که در تأمین سوخت نیروگاه های واقع در شمالشرق کشور بسیار مؤثر بود، از سوی شرکت ملی گاز ایران در سال گذشته به خوبی عملیاتی شد و نزدیک به ۵ میلیون مترمکعب در روز از ترکمنستان وارد و تقریباً به همان میزان نیز از طریق آستارا به آذربایجان صادر شد .
بحث ایجاد زیر ساخت ها و نصب تجهیزات لازم برای کاهش آلودگی در نیروگاه ها نیز یکی از ضرورت هاست. افزایش ذخایر سوخت مایع نیروگاه های حرارتی کشور به منظور افزایش ذخیره سازی سوخت مایع برای جبران کمبودگاز در مواقع سرد سال نیز یکی از نکات بسیار مهم است.
بحث تسریع در اتصال نیروگاه های حرارتی به خطوط لوله گاز و نفت نیز بسیار حائز اهمیت است که باید مدنظر قرار گیرد تا مشکل خاصی در سال های آتی به وجود نیاید.
بحث آلایندگی ها نیز مطرح است که یکی از بخش های مهم آن زمانبندی ارتقای کیفیت تولیدات پالایشگاه های نفت و نیز افزایش راندمان نیروگاه های حرارتی است که با استفاده از روش های مبتنی بر ارزیابی ریسک باید انجام شود تا بتوانیم به نحومطلوب و به موقع سوخت نیروگاه ها را تامین کنیم.
بحث فراهم کردن مصرف میعانات گازی مرکاپتان زدایی شده پارس جنوبی در نیروگاه های عسلویه و ماهشهر نیز مدنظراست.
در مجموع باید گفت که در سال جدید اقدامات بسیار گسترده ای در جهت تامین حداکثری سوخت مایع مورد نیازصنایع و نیروگاه ها مدنظر است که از هم اکنون تدابیر لازم اندیشیده شده تا در فصل سرما دچار مشکل نشویم .
باتشکر از روابط عمومی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران / گروه گردآوری خبر ؛ اخبار جایگاه داران
ثبت دیدگاه