حذف یارانه آرد ؛ ضروری اما کارشناسی نشده!
اصلاح نسبی قیمت آرد در ایران امری الزامی است تا از قاچاق آن و صادرات سرمایه مردم جلوگیری شود اما لازم بود دولت پیش از انجام این اقدام طی توضیحاتی افکار عمومی را آماده می‌کرد تا با واکنش‌های فعلی بازار و مردم مواجه نشود.
حذف یارانه آرد در روزهای اخیر واکنش‌های زیادی به دنبال داشته است. حذف این یارانه مستقیماً بر قیمت گروه نان و غلات اثر قابل توجهی می‌گذارد که جایگاه مهمی در سفره خانوارهای ایرانی دارد. سهم نان از خوراک خانوارها بر اساس گروه اقتصادی خانوار، تعداد افراد خانوار و گروه شغلی سرپرست خانوار به طور میانگین بیش از ۲۲ درصد است.
داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهند که خانوارهای پرجمعیت، با سرپرست خانوار کارگر ساده و درآمد کم، بیشترین وابستگی را به این گروه غذایی دارند.
واکنش‌های بسیاری در این بین اتفاق افتاده که از جمله آن سخنگوی دولت گفته است: قیمت نان برای مردم تا پایان سال تغییر نمی‌کند.
وزیر کشور نیز گفته است: در حال حاضر ماکارونی موجود بر اساس نرخ سابق آرد ارائه می‌شود، ولی با توجه به افزایش قیمت آرد اگر بنا شد اضافه بر آن قیمت، این محصول عرضه شود در آینده دولت آن را از طریق تأمین یارانه‌ها جبران خواهد کرد.
معاون اجرایی رئیس‌جمهور معتقد است: اگر قیمت‌ها اصلاح نشود، سرمایه ملی به تاراج خواهد رفت.
احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌گوید: دولت باید پیش از حذف یارانه از مواد اولیه‌ای مانند آرد صنعتی که در تولید ماکارونی و انواع شیرینی و بیسکوئیت استفاده می‌شود، یارانه آن را به مردم پرداخت می‌کرد.
مصطفی میرسلیم، نماینده مجلس نیز معتقد است دولت قول داده بود با اتکا به سامانه رفاه ایرانیان و در اختیار قراردادن کارت کالابرگ به ویژه به دهک‌های آسیب‌پذیر برای تأمین مهم‌ترین کالاهای ضروری به نرخ شهریور ۱۴۰۰ و استفاده از یارانه متناسب با نیازمندی هر دهک، اقدام کند.
به عقیده محسن زنگنه، نماینده مجلس، علت گرانی آرد صنعتی را عرضه نیاز مصرف داخلی در بورس کالا از اواسط فروردین ماه اعلام کرده و گفته که در این کار، به نقش دلال‌ها و بازارسازها توجه نشده است.
رحیم زارع، نماینده مجلس، اطمینان داده نان مصرفی مردم گران نمی‌شود، زیرا منابع یارانه‌ای آن در بودجه امسال دیده شده است.
علی‌اکبر علیزاده، نماینده مجلس، حذف یارانه پنهان آرد را اقدامی شجاعانه و قابل تقدیر عنوان کرده است.
مالک شریعتی، نماینده مجلس نیز گفته است هنوز دولت برنامه جایگزین ارز ترجیحی را ارائه نداده و باید در این باره به مجلس گزارش دهد.
احد آزادی‌خواه، نماینده مجلس معتقد است مجلس از تصمیم دولت برای شفافیت یارانه آرد حمایت می‌کند. در ماجرای گرانی ماکارونی مشخص شد که آرد خریداری شده با ارز ترجیحی سر از کارخانه‌های ماکارونی در می‌آورده است.
اما میثم مهرپور، اقتصاددان در این خصوص می‌گوید: با توجه به افزایش قیمت خرید تضمینی گندم به ۱۱,۵۰۰ تومان و از طرفی افزایش قیمت جهانی گندم که تحت تأثیر تورم جهانی و تقابل نظامی اوکراین و روسیه جهش قابل توجهی داشته است، هزینه‌ای که دولت ایران برای تأمین آرد با همان قیمت‌های ثابت باید پرداخت کند، به شدت افزایش یافته است.
وی اضافه می‌کند: اگر قیمت آرد اصلاح و یا به عبارتی آزادسازی قیمت آرد انجام نشود، تعهدات دولت برای تأمین آرد یا نان مورد نیاز مردم با قیمت‌های سابق، افزایش قابل توجهی خواهد داشت که در وضعیت فعلی اقتصادی دولت توان تأمین آن را ندارد.
آرد مستعد قاچاق است
این اقتصاددان می‌گوید: به دلیل تفاوت قیمتی شدید قیمت آرد در کشورهای منطقه، همسایه و کشورهای دنیا با قیمت آرد در داخل کشور این کالا مستعد قاچاق است. برای مثال در کشوری همچون کویت و یا عمان که در همسایگی ایران قرار گرفته‌اند، قیمت هر کیلو آرد حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ سنت است در حالی که قیمت آردی که اکنون به نانوایی‌های سنتی پز در ایران داده می‌شود کمتر از سه سنت است. آردی که به صنایع تولید کننده ماکارونی و یا کیک داده می‌شود حدود هزار و ۶۰۰ تومان قیمت داشت که معادل تقریباً هفت سنت است.
تاکنون آرد یارانه‌ای فقط برای عده‌ای خاص سودمند بود
مهرپور با بیان اینکه تفاوت فاحش قیمت آرد در ایران و کشورهای همسایه باعث می‌شود، آرد مستعد قاچاق باشد، اضافه می‌کند: بخش قابل توجهی از این آرد یارانه‌ای به صنایعی تعلق می‌گیرد که اگر تولید داشته و اشتغال ایجاد می‌کنند و گاهی صادرات و ارزآوری نیز دارند، اما این صادرات از محل منابع کل کشور تأمین می‌شود. آرد یارانه‌ای که متعلق به همه کشور است به افراد، صنایع و بنگاه‌های اقتصادی خاصی تعلق می‌گیرد که اگرچه صادرات و ارزآوری دارند اما این سود در اختیار عده‌ای محدود قرار می‌گیرد. این صادرات برای کشور صرفه اقتصادی ندارد، زیرا با استفاده از امکاناتی که متعلق به همه مردم است، سودآوری برای عده‌ای کم اتفاق می‌افتد.
اصلاح نسبی قیمت آرد در ایران ضروری است
وی تصریح می‌کند: با توجهی به دلایلی که گفته شد اصلاح نسبی قیمت آرد در ایران امری الزامی است. این موضوع به این معنا نیست که قیمت آرد در ایران حتماً باید به نحوی افزایش یابد که مردم هزینه‌های بیشتری پرداخت کنند. با افزایش قیمت آرد، قاچاق آن کاهش یافته و منفعت بنگاه‌های تولیدی که آرد ماده اولیه آنها را تشکیل می‌دهد تغییر می‌کند اما نباید این اصلاح قیمت هزینه اضافی برای مردم داشته باشد.
این اقتصاددان می‌گوید: افزایش قیمت آرد صنایع از دو هزار تومان به پنج هزار تومان نیز به معنای آزاد سازی و اصلاح قیمت آن نیست. بلکه به معنای گران شدن آرد است. بنابراین اگر برای مبارزه با قاچاق و جلوگیری از منفعت‌جویی برخی از بنگاه‌های اقتصادی خاص، این کار انجام شده با افزایش قیمت آرد این هدف محقق نخواهد شد زیرا با چهار برابر کردن قیمت آرد صنایع، باز هم مزیت قاچاق آرد به خارج از کشور وجود دارد زیرا به عنوان مثال هر کیلو آرد در عمان ۶۰ هزار تومان قیمت دارد.
افزایش قیمت فعلی اصلاحی در اقتصاد انجام نخواهد داد
مهرپور اضافه می‌کند: حتی این افزایش قیمت آرد نیز هیچ اصلاحی در اقتصاد ایران انجام نخواهد داشت و فقط هزینه‌های تأمین کالاهایی همچون ماکارونی، نان فانتزی، نان باگت و حتی نان سنتی نیز افزایش می‌یابد اگر به دنبال جلوگیری از قاچاق و منفعت طلبی تولیدکنندگانی که از آرد یارانه‌ای به نفع خود بهره می‌برند هستیم، افزایش قیمت آرد فایده‌ای نداشته و قیمت آرد باید اصلاح شود. بنابراین قیمت آرد باید افزایش بسیار زیادی داشته باشد تا عملاً قاچاق صرفه اقتصادی نداشته باشد.
پیش از حذف یارانه آرد باید دولت با مردم صحبت می‌کرد
وی ادامه می‌دهد: این کار فشار تورمی زیادی را ایجاد می‌کند. برای جلوگیری از اعتراض مردم لازم است قبل از چنین اقدامی، با مردم صحبت شده و هر خانوار ایرانی سهمیه مشخصی با قیمت دولتی متناسب با میزان مصرف خود از تولیداتی که آرد در آن به کار رفته داشته باشند. این سهمیه باید میزان قابل توجهی باشد تا منجر به کاهش مصرف خانوارهای دهک‌های پایین نشود.
مصرف، تولید و توزیع آرد در کشور باید شناسنامه دار شود
این اقتصاددان با بیان اینکه مصرف، تولید و توزیع آرد در کشور باید شناسنامه دار شده تا بتوان آن را ردیابی کرد و از قاچاق و چیزی شبیه آن جلوگیری کرد، می‌گوید: برای مدیریت مصرف آرد باید همه فرایندهای مربوط به آرد شناسنامه دار شود. بخش قابل توجهی از منابع کشور در شرایط فعلی تلف می‌شود که صرفاً شامل قاچاق نیست. صادرات ماکارونی و نان پیتزا در واقع صادرات نبوده و خروج سرمایه است.
مهرپور اضافه می‌کند: در شرایطی که در دنیا قیمت آرد افزایش قابل توجهی داشته و قیمت خرید تضمینی گندم در ایران افزایش یافته و شرایط نشان می‌دهد که در آینده به احتمال زیاد، دنیا با بحران غذایی مواجه خواهد شد، بسیاری از کشورهای بزرگ در حال افزایش ذخایر استراتژیک گندم خود هستند. در چنین شرایطی ایران به مصرف آرد بی توجه است.
وی تصریح می‌کند؛ در سال ۸۹، طرح هدفمندی یارانه‌ها به خوبی اجرایی شد که می‌توان از تجربه آن در شرایط فعلی نیز بهره برد. در آن زمان شاهد افزایش ۲۰ برابری قیمت گازوئیل بودیم اما به دلیل آگاهی دهی مسئولان وقت به مردم و تشکیل ستاد هدفمندی یارانه‌ها، زمینه‌های انجام کار فراهم شده بود. اجرای هدفمندی یارانه‌ها در سال ۸۹ با ابعاد گسترده‌ای که داشت موفق بود.
اگر قیمت آرد اصلاح نمی‌شد، با بحران امنیت غذایی مواجه می‌شدیم
این اقتصاددان خاطرنشان می‌کند: اصل افزایش قیمت آرد صحیح و ضروری است زیرا اگر انجام نمی‌شد در آینده معضلات جدی تری همچون بحران امنیت غذایی برای کشور ایجاد می‌کرد. اکنون شناسایی دقیقی نسبت به نحوه تولید، توزیع و مصرف آرد در کشور وجود ندارد. تغییر قیمت و اصلاح نسبی قیمت آرد ضروری است و باید اتفاق می‌افتاد اما دولت پیش از این اقدام باید با مردم صحبت می‌کرد.
مهرپور تصریح می‌کند: انجام اقداماتی همچون توزیع کارت هوشمند خرید نان در زنجان نشان می‌دهد، دولت در این زمینه اقدامات مثبتی انجام داده، اما آن را به اطلاع مردم نرسانده است. لازم است از تجربه تیم سال ۸۹ در اجرای موفق هدفمندی یارانه‌ها استفاده و مردم را توجیه کنند. اگر مردم بپذیرند این طرح به نفع خودشان و کشور است، با اجرای آن مشکلی ندارند؛ برای انجام هر کاری باید با مردم حرف زد و آنها را توجیه کرد.
با تشکر از گروه گردآوری خبر ؛ اخبار جایگاه داران
ثبت دیدگاه